Dilin Tanımı

Yazar: on 16 Haziran 2022

DİLAN EVELEK

ÖZET

DİLİN TANIMI VE ÇEŞİTLİ KAVRAMLARLA İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Dil, her milletin doğal bir anlaşma aracı, kendine özgü sosyal yapısının harcıdır. Her milletin ortak bir dili, ortak bir kültürü ve ortak bir inancı vardır. Milletin ortak dili ana dilidir. Ana dil toplumun her kesiminde sarsılmaz bir birlik yaratır. Aralarında anlaşma dizgesini oluşturur. Bu makalenin amacı; dilin tanımını, dilin sınıflandırılmasını yapabilmek; tarihten günümüze gelişimini, dil becerilerini, dil ve kültürün ilişkisini, dil ile toplumun ilişkisini, Türkçenin güncel sorunlarını, dilin millet hayatındaki yerini, Türk Dilinin diğer dillerle ilişkisini, diller arası etkileşimi, Türk Dili dersinin muhtevasını (içerik),dil ve iletişim ilişkisi bakımından açıklayıp incelemektir. Sonuç olarak; dil hayatımızın olmazsa olmazı en önemli aracıdır. Hayatımızın her anında ve her alanında bizimle birliktedir. Dilimizin diğer kültür ve toplumlarla ilişkisinin farkında olup, dilin önemini kavrayıp dil kullanma becerilerini geliştirmeliyiz ve bu konuda daha hassas davranmalıyız.

Anahtar kelimeler: Dil, Türk Dili, Toplum, Kültür

ABSTRACT

DEFİNİTİON OF LANGUAGE AND EXAMİNATİON OF İTS RELATİONSHİP WİTH VARİOUS CONCEPTS

Language is a natural means of agreement of every nation, a mortar for its unique social structure. Every nation has a common language, a common culture and a common belief. The common language of the nation is the mother tongue. The mother tongue creates an unshakable unity in every part of the society. Creates the agreement string between them. The purpose of this article; define and classify language; Explains the development of language skills, the relationship between language and culture, the relationship between language and society, current problems of Turkish, the place of language in the life of the nation, the relationship and interaction of Turkish language with other languages. language and communication relationship between languages, in terms of the content (content) of the Turkish course. is to examine. As a result; Language is an indispensable tool in our life. He is with us at every moment and in every area of ​​our lives. We should be aware of the relationship of our language with other cultures and societies, understand the importance of language, improve language use skills and act more sensitively in this regard.

Keywords: Language, Turkish Language, Society, Culture

GİRİŞ

Bu makalede dilin tanımı, dilin sınıflandırılması, tarihten günümüze gelişimi, dil becerileri, dil ve kültür ilişkisi ,dil ile toplum ilişkisi, Türkçenin güncel sorunları, dilin millet hayatındaki yeri, Türk Dilinin diğer dillerle ilişkisi, diller arası etkileşim, Türk Dili dersinin muhtevasını (içerik):,dil ve iletişim ilişkisi bakımından incelenmektedir.

Dilin Tanımı 

Dil insanlar arasında anlaşmayı sağlayan bir araçtır. Dil kendi kuralları içerisinde gelişen canlı bir varlıktır. Dil bir millet birleştiren, koruyan ve milletin ortak malı olan sosyal bir kurumdur. Dil, bilgi iletmek için, sınırsız birleşimi olan istemli sembollerin kullanıldığı karışık bir iletişim sistemidir. Dil, duygusal ve sosyal iletişimi önemli birimidir. Bir anda akla gelmeyecek kadar çok yönlü, farklı nitelikler olan, bugün bile tam olarak çözümlenmemiş bir varlıktır. Dil, insan ve toplumdan ayrı düşürülmeyecek, bilim, sanat, teknik, Kültür gibi bütün alanlara ilgisi bulunan, aynı zamanda onları oluşturan bir kurumdur.

Türk Dilinin Sınıflandırılması 

Asya coğrafyasına yayılan Türk dillerinin sınıflandırılması ile ilgili genetik, coğrafi etnik, tipolojik birçok kaynak girişimi vardır. Johanson ve Csato (2006) coğrafi, genetik ve tipolojik ölçütleri esas alarak, yaptığı sınıflandırmada Türk diller altı gruba ayrılır; Güneybatı, Oğuz Türkçesi, Kuzeybatı, Kıpçak Türkçesi, Güneydoğu Uygur Türkçesi, Kuzeydoğu Sibirya Türkçesi, Çuvaşça, Ogur/Bulgar grubu, Halaçca Argu Tütkçesi.(Anadolu üniversitesi Türk dili 1 sayfa 18)  

Tarihten Bugüne Türk Dili 

            Türk dili Tarihi gelişim süreci içerisinde dilin doğal yapısından kaynaklanan değişmeler yanında çeşitli coğrafi dağlımlar, farklı sosyokültürel çevrelerle ilişki gibi dış faktörlerle bütün dillerde olduğu gibi,  bir yandan değişmiş, bir yandan da kollara, diyalektlere ayrılmıştır. 20. yüzyıl öncesine kadar genel kültür dili alanında diyalekt farklılıklarının derecesi çok büyük değildi. Ancak bu durum bugün değişmiştir. 20.yy. öncesine kadar genel Türk dili alanında diyalekt farklılıklarının derecesi çok büyük değildir. Dr. A. Melek ÖZYETGİN•Tarihten bugün dilin alanı

Dil Becerileri

            Dil becerisini geliştiren en önemli faktör okumaktır. Yazıyı öğrenmekle başlayan okuma sürecinde birçok sözcükle karşılaşan kişinin bir yandan söz varlığı genişlerken bir yandan’ da kişi anlatım gücüne aşina olur. Bu süreçte anlamı bilinmeyen sözcükler sözlüğe bakılarak sözcüklerin gerçek ve yan anlamlarının öğrenmesine katkıda bulunur. Okuma etkinliği sözcükle birer madde olan sözcüklerin okuma metinlerle canlanmasına bağlam içerisinde kazandığı anlamın kavramasını sağlar. Böylece sözcüklerden anlatım’da nasıl faydalanacağı doğru cümlelerle etkili anlatılmasını sağlar.(Kaynak Türk dili 2 Anadolu üniversitesi sayfa 5)

            Bir dili bilim ölçütü, o dili konuşabilme becerisiyle ilişkilendirmektir. Fakat ister Ana dil ister yabancı dil olsun bir dilli bilme sadece konuşma ile sınırlandırmayacak kadar geniş bir beceri alanını kapsamaktadır. Bu dil bilmek, dil becerisi olarak adlandırırlar: Dinleme, konuşma, okuma ve yazmadan beceri gerekmektedir. Bu beceriler birbirinden farklı olarak görünse de birbirleriyle yakından ilişkilidir.

Dil ve Kültür ilişkisi 

            Dil ve Kültür ilişkisi birbirine bağlı olmasından kaynaklanan çok yönlü bir ilişkidir. Dil ve Kültür birbirini yaratma, birbirinin varlığına ve devingenliğine kaynak ve ortam oluşturma yönünde doğal bir ilişki bulunur. Bir topluluğun kültürü bireylerin o topluluğu kendine kabul etmek için inanması gereken her türlü değer ve uygulamadır. Bu sebeple kültür bir kişinin günlük yaşamını ödevlerini yapabilmek için sahip olması gereken ‘neyin-nasıl’ olacağına dair bilgidir. Bir dilin yapısı, o dili konuşanların dünya görüşlerini de belirlemekte ve şekillendirmektedir. Düşünmek, rasyonel bir eylem olsa da o dilin gramerinden bağımsız değildir. Kültür ve Dil arasındaki etkileşimin diğer boyutu ise kültürlerin diller ve dil davranışı üzerinde belirleyici bir rolünün bulunduğu yönündedir. Kültürün ve Dil üzerinde yansıma bulunduğu gösteren en tipik örnek tabular ve örtmece sözlerdir. (Kaynak Türk dili 1 Anadolu Üniversitesi sayfa 22-23)

Dil ve Toplum

          Dilin toplumsal bir iletişim sistemi olması toplumla ilgili birçok unsurun dilde karşılığının olmasına neden olur. Toplumsal statü, yaş, eğitim, toplumsal roller, cinsiyet vb. Toplumsal unsurlar bireylerin davranışlarını etki etmektedir. Toplum Dil kullanımına iki yönden kontrol eder. Birincisi bir dizi norm üretir. İkincisi normlarla uymak için motivasyon sağlar. Motivasyon içinde bulunan toplumsal duruma uygun konuşma şekillerine yardımcı olur. İnsanlar farklı toplumsal ortamda farklı amaçlar için farklı dil biçimlerini kullanırlar. Bireylerin hangi toplumsal bağlamda hangi konuşma biçimlerini tercih ettiği konuşma biçimlerini bir takım toplumsal anlamlara sahip olup olmadığı da dil ve toplum arasındaki ilişkinin bir yönünü belirler. (Kaynak:Anadolu Türk dili 1 sayfa 23)

İnsanlar ilişkilerini kurmak ve sürdürmek yönünden Dil yardım eden bir araçtır. Dolayısıyla Dil toplumsal bir işlevi görür. İnsanlar Dili kendi toplumsal arka planları dayanarak kullanırlar. Doktorların bilim adamları, akademisyenleri, bakallar’ın, zanaatkarların, kendine has jargonları vardır.

Türkçenin Güncel Sorunları

Türkçede bazı sözcüklerin yanlış söylenmesi ve yazılması bazı sözcüklere yanlış anlamlar yüklenmesi konuşma dilinde ve yazı dilinde cümlelerdeki öğeler arasındaki uyumsuzlukların yol açtığı anlatım bozukluklarının yanı sıra her yerde yabancı kökenli sözcüklere yer verilmesi iş yerlerinde ve ürünlerde yabancı adlar kullanılması genellikle dili bir sorun olarak görmektedir. Türkçede karşılığı bulunduğunun bilmediği yabancı kökenli sözcüklerin kullanan kişiler bu olumsuzluklara bakıp Türkçe’nin yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Türkçe’nin karşı karşıya bulunduğu sorunların bir bölümü aslında konuşurların yaşadığı sorunlardır. Bunlar Türkçe’nin özelliklerini yeterince kavrayamamış söz varlığı varlığının anlatım gücü ile donanmıştır. (Kaynak türk dili 1 anadolu üniversitesi sayfa 208)

Dilin Millet Hayatındaki Yeri

Diller ve dillerde bulunan kelimeler milletlerin kültürel hayatını bir sonucu ortaya çıkmıştır. Milletler has özellikleri taşıyan kavramlardır. Bunun sonucunda kelimelerin ses diğeri dışında taşıdıkları anlamlar yüzyıllar içerisinde olduğu sanıldığından daha fazla bulunmaktadır. Duygu ve düşüncelerin nesilden nesle, insandan insana nakletme ve hastası olan dil, her türlü kültür faaliyetinin temelini teşkil eden kültürel değerlerini oluşturan, yaşatan ve kuşaktan kuşağa aktaran dildir. Toplumlar millet olmayı bir dile sahip olmakta elde ederler. Milli varlıkların da kendi dillerini koruyabilirler, Dil, Millet fertleri arasında anlaşmayı sağlayan milli birliğin esasına ve özünü teşkil eden bir araçtır. Dil birliğini sağlayamamış, bir topluluğun millet kimliği kazanması imkanı yoktur. Kendi kültürlerini kaybederek başka bir milletin kültürü dövmesi içine giren Milletler tarih sahnesinden silinip gitmişler. Milletlerin varlıklarını sürdürmeleri kuvvetli bir Milli kültüre sahip olmaları ile mümkündür. Bugün dilimizin karşı karşıya kaldığı sorunları bir dil sorunu olarak görmemek gerek burada asıl sahibi olmakla karşı karşıya olan dilimiz değil, milli kimliğimizdir. Peyami Safa’nın ifadesi ile ‘Dilini kaybeden bir millet her şeyini kaybetmiş, demektir.’

Türk Dilinin Diğer Dillerle İlişkisi

        İnsanoğlu sosyal bir varlık olduğundan dolayı çevresindeki insanlarla iletişim kurma ihtiyacı duyarlar. Uluslarda insan topluluklarından oluştuğu için onlar da ticari iktisadi kültürel ilişkiler göç teknolojiye gelişme vs. gibi çeşitli faaliyetlerde birbirleri ile etkileşim yaşamaktadır. Uluslardan ekonomi ve siyasi olarak güçlü olan dil de bu etkileşim sonucu olarak birbirleriyle sözcük alışverişini yapmışlardır. Türkçe çeşitli coğrafi, iktisadi, siyasi, dini ve kültürel nedenlerden dolayı birçok farklı dillerle etkileşime girmiştir. Türkçede bu etkileşim özellikle dini ve kültürel alanda kendini göstermiştir. Uygurlar, Maniheizm ve Budizm gibi inançlara kabul ederek Çincenin Sanskritçenin, Soğdca’nın etkisinde kalarak bu dillerden kelimeler almıştır.

Diller Arası Etkileşim

    Toplu halde yaşayan insanlar dili her dönemde başka toplulukların dilinden etkilenmiştir. Bir toplum geçmişte hangi toplumlarla ilişki içerisinde girdiği, hangi kültür alanları içerisinde bulunduğu, hangi inançlara bağlı kaldığı kullandıkları sözcüklerde anlaşılır. Özellikle söz varlığı, dillerin yaşadığı değişimler göstermektedir. Toplumların kültürel alanlarına girmeleri için önce bir inancı benimsemeleri, yazınında değişmesini, farklı yazıların benimsenmesini sağlayabilmektedir. Özellikle Türk Dili Bu bakımdan değerlendirildiğinde geçmişte Türkçe’nin yazımı için pek çok ABC kullanılır. Yeryüzünde hiçbir dil salt değildir. İnsanların yaşadığı bu toplumsal etkileşimler ve değişimler sayısı dillerde başka dillerden etkilenmiştir.

Türk Dili Dersinin Muhtevasını (İçerik)

     Zihnimizdeki düşünceleri somut ve nesnel olarak ortaya çıkararak kendimizi ifade etmemizi sağlar. Türkçe’nin öğretimi ve doğru kullanımı son derece önemlidir. Bu öneminden dolayı Türk Dili dersi üniversitelerde zorunlu olarak dersler arasında bulunmaktadır ülkemizde bazı üniversitelerde ön lisans, lisans ve lisansüstü eğitim programlarında yer alan dersleri ve zorunlu olarak derslerin tümünü veya bir kısmını 203 yılında bu yana uzaktan eğitim uygulamasıyla yürütülmüştür. Zorunlu olarak verilen Türk Dili dersi de bu kapsamda uzaktan eğitim uygulamaları ile yürütülmeye başlamıştır.

Dil ve İletişim İlişkisi

İnsanlığın doğuşu ile başlayan iletişim Canlıların varlıklarını sürdürebilmesi için gereklidir. Bütün eylemlerin temelinde iletişim vardır. İnsanların iletişim kurma gerekliliği ve gereksinimin doğasında var olduğu ve doğası gereği çevresi ile etkileşime geçmeden varlığını sürdürülemeyeceğini belirtilmektedir.(fromm,1982.s.43)

Dil iletişimdeki yeri ve önemini fark eder iletişimin temel öğeler ne ayırt eder. İletişim türlerini bilir. İletişim türleri arasındaki farkları kavrar öz geçmiş yazar, form doldurur.

SONUÇ

            Dil, insanların bir birini anlamayı sağlayan bir araçtır. Dil, milletleri birbirine bağlayıp bunları gerek sembollerle gerek başka şekillerde anlaşmasını sağlar, Dünya üzerinde birçok medeniyet bulunmaktadır, Bu medeniyetler kendilerine özgü anlaşacağı bir dilleri vardır. Dil ,tarihten bu yana hep gelişim içindedir. Dil ,insanın kültürü, yaşam tarzına ,hayatına yön vermektedir. İnsanlar ilişkilerini kurmak ve sürdürmek için bir araç olarak kullanmıştır. Dolayısıyla dil toplumun işlevini görür, Son olarak şunu eklemek isterim dil, kültürel hayatın sonucu olarak ortaya çıkmıştır. 

KAYNAKÇA

Eker, Süer.(2015).”Dil ve Kültür”. Türk Dili.(Editör: Muhsin Macit).Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayını. 

Türk, Vahit. Dil ve Kültür”. Türk Dili.(Editör: Muhsin Macit).Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayını.

Prf.Dr.Muhsin Macit/Yrd.Doç.Dr.Serap Çavkaytar.AÖF.TürkDili1

Prof.DR.Hayati Develi,Türk Dili 1, AÖF,İstanbul Ünv.

Bkz.Aksan,1998,11

Anadolu üniversitesi Türk dili 1 s,18

Türk dili 2, Anadolu üniversitesi s,5

Türk dili 1, Anadolu Üniversitesi s,22-23

Anadolu Türk Türk dili 1, Anadolu üniversitesi s, 208 1 s,23)

fromm,1982.s.43)

Mengü,G.(2003).”Dil-kültür ilişkisine Antropolijik Bir Bakış”,Dil,Kültür ve Çağdaşlaşma,15-27,ed.B.Yediyıldız,Ankara

http://www.humanity.ankara.edu.tr/turklehceleri/hakkimizda.htm

Dr. A. Melek ÖZYETGİN•Tarihten bugün dilin alanı

Fahriye EROĞLU,Nurdan KALAYCI Ana Dili Eğitimi Dergisi 8(3),1001-1027,2020

DİLAN EVELEK



Yorum Yazın

Not: Yorumlar denetimden geçmektedir.